Trzyszczeblowy podział administracyjny kraju w samym założeniu powinien ułatwiać ci życie, najważniejsze sprawy dotyczące osób niepełnosprawnych będziesz załatwiać nie w stolicy kraju czy województwa a w powiecie.
W formie pytań i odpowiedzi przedstawione zostaną podstawowe problemy dot. osób niepełnosprawnych. Gmina odpowiada za wiele usług świadczonych osobom niepełnosprawnym. I. Czego mogę oczekiwać od Gminy ?
Gmina odpowiada za wiele usług świadczonych osobom niepełnosprawnym. W jej kompetencji znajdują się między innymi: - funkcjonowanie Ośrodków Pomocy Społecznej, Ośrodków Pomocy Rodzinie do których należy: - zapewnienie osobie niepełnosprawnej w jej domu usług opiekuńczych. -opieka nad niepełnosprawnymi, -przyznawanie przyznawanie i wypłacanie zasiłków, przyznawanie pomocy rzeczowych, pomocy w naturze, na usamodzielnienie się, przyznawanie i pożyczek na ekonomiczne usamodzielnienie się, pokrycie kosztów związanych ze świadczeniami zdrowotnymi. - udzielanie osobom niepełnosprawnym, który uzyskały sprzęt lub pomoce specjalistyczne za pełną, lub częściową odpłatnością, pomocy finansowej ze środków gminnych ośrodków pomocy społecznej. - prowadzenie lokalnych domów pomocy społecznej. - współpraca z organizacjami pozarządowymi, związkami wyznaniowymi oraz pracodawcami w kwestii opracowanie rozwiązań służących osobom niepełnosprawnym. II. Czego mogę oczekiwać od powiatu ?
Poprzez decentralizację PFRON osoby niepełnosprawne będą otrzymywały pomoc i wsparcie w powiecie czyli bliżej miejsca zamieszkania. W powiecie można zwrócić się do: - Starosty - Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie Powiatowy Ośrodek Pomocy Społecznej - Powiatowego Urzędu Pracy Do zadań starosty należy między innymi: Udzielanie oraz umarzanie pożyczek dla osób niepełnosprawnych na rozpoczęcie działalności gospodzrczej lub rolniczej. III. Gdzie są pieniądze ?
Odpowiedz jest jednoznaczna - przede wszystkim w powiecie. Kiedyś olbrzymią większością pieniędzy dysponował P F R O N. Od 1 stycznia 1999 roku właśnie do powiatów trafia ponad 50 procent całego budżetu. Dysponując tymi pieniędzmi powiat ma obowiązek Ci pomóc. IV. Gdzie jeszcze możesz uzyskać pomoc?
Generalnie pomoc odbywa się poprzez Ośrodek Pomocy Społecznej Ośrodek Pomocy Rodzinie i dotyczy: - zasiłków celowych - pomocy rzeczowej i w naturze. - tzw. renty socjalnej - zasiłków i pożyczek na tzw. ekonomiczne usamodzielnienie się. - środków na pokrycie kosztów świadczeń zdrowotnych. Zanim otrzymasz pomoc musisz spełnić podstawowy warunek a mianowicie miesięczny dochód na głowę w rodzinie nie dotyczy to osób niepełnosprawnych. Kwoty pomocowe są jednak wyjątkowo niskie dlatego każdego roku ustalany jest wskaźnik dot. roku. Jeżeli mieszkasz sam a jesteś przewlekle chory, lub z powodu niepełnosprawności wymagasz pomocy, Ośrodek musi ci ponadto o czym była mowa wyżej zapewnić usługi opiekuńcze w domu i tak: - pomoc w robieniu zakupów - gotowanie - załatwieniu spraw w urzędach - pomoc pielęgniarską o ile taka jest niezbędna w myciu i ubieraniu. - ćwiczenia rehabilitacyjne prowadzone przez specjalistów. V. Odpłatność usług ?
Usługi organizowane przez Ośrodki Pomocy są odpłatne, ale Ośrodek może ci je dofinansować albo dopłacić w całości jeżeli dochód przypadający na osobę w Twojej rodzinie jest niższy od kwoty uprawniającej do zasiłku z pomocy społecznej bliższe wyjaśnienie przedstawia p k t 3 jak wyżej. VI. Jaką pomoc możesz otrzymać od starosty ?
W urzędzie starosty dowiesz się, jak prowadzić własną działalność gospodarczą lub rolniczą. Na jej rozpoczęcie starosta może ci dać pożyczkę lub dofinansować do wysokości 50 % odsetki od kredytu bankowego. Pożyczkę można wziąć raz, do wysokości 30 krotnego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego przez GUS w miesiąc przed zawarciem umowy. Pożyczkę trzeba spłacić w 48 ratach. Jeżeli przez 24 miesiąca będziesz wywiązywał się z tego sumiennie to starosta może ci umorzyć połowę spłaty. Aby dostać pożyczkę trzeba spełnić określone warunki a mianowicie: - być zarejestrowanym w powiatowym urzędzie pracy. - mieć ważne orzeczenie Komisji do spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia, orzeczenie ZUS o niezdolności do pracy. - orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez powiatowy zespół do spraw orzekania. U starosty uzyskasz też informacje, z kim kontaktować się w sprawie renty, gdzie uzyskać fachową poradę prawną i ekonomiczną. VII. Samodzielność a praca
Postaraj się jak najszybciej zwrócić się do powiatowego urzędu pracy. Zarejestrują Ciebie i podejmą starania załatwienia pracy. Możesz tam też uzyskać poradę prawną jak podjąć działalność gospodarczą. Urząd pomoże ci przygotować dokumenty i wybrać odpowiedni rodzaj działalności. VIII. Gdzie można uzyskać kwalifikacje ?
Na odpowiednie szkolenie skieruje Ciebie kierownik Powiatowego Urzędu Pracy z własnej inicjatywy lub wskazań zawartych w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności. Warunkiem skierowania na szkolenie jest możliwość uzyskania pracy oraz spełnienie dodatkowych a mianowicie: - nie masz kwalifikacji zawodowych - musisz je zmienić bo w twoim zawodzie nie masz szansy na pracę. - nie możesz wykonywać pracy w swoim zawodzie z powodu niepełnosprawności. Koszty szkolenia pokrywa P F R O N jednak szkolnie nie może być droższe jak 10 krotność przeciętnego wynagrodzenia. IX. Co zrobić gdy terytorialnie nie uzyskasz pomocy?
Jeżeli nie uzyskałeś pomocy w gminie, powiecie lub województwie masz jeszcze możliwość uzyskać pomoc w Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w Warszawie ul. Gałczyńskiego 4 telefon 022 - 828 08 02 lub 022- 826 96 73. Informacja o uprawnieniach i ulgach przysługujących osobom niepełnosprawnym na podstawie obowiązujących przepisów ( Stan prawny na dzień 29.09.2010r.) X. Rehabilitacja Społeczna
1. Jak należy załatwiać uzyskanie orzeczenia? Należy udać się do siedziby Powiatowego Zespołu d/s Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności gdzie szczegółowo wyjaśnią tok załatwienia sprawy. Generalnie jest tak, że jeżeli posiada się decyzję ZUS należy wykonać ksero oraz wypełnić określone druki. Decyzja może być wydana natychmiast lub też wymagane będzie stawiennictwo w określonym terminie. Generalnie w tym przypadku nie występują trudności czasowe załatwienia sprawy. W przypadku osób po usunięciu krtani tzw. laryngektomii należy dopilnować żeby orzeczenie posiadało jako przyczynę laryngologiczną tutaj wpisywane jest pełne określenie lub też wyłącznie literka,, 03 L" co równoznaczne jest z niepełnosprawnością z przyczyn laryngologicznych. ( uszkodzeniem mowy lub słuchu) Legitymacja osoby niepełnosprawnej jest dowodem potwierdzenia stanu niepełnosprawności jak również w niektórych przypadkach potwierdzającym tożsamość. 2. Dlaczego jest tak ważne dopilnowanie wpisania przyczyny niepełnosprawności? W przypadku niepełnosprawności z tyt. usunięcia krtani zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oznaczenie literką 03 L ma ogromne znaczenie gdyż osoba niepełnosprawna może ubiegać się o dofinansowanie ze środków PFRON do: A/ Kosztów zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawanych na podstawie odrębnych przepisów. B/ Kosztów likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, w związku z indywidualnymi potrzebami osób niepełnosprawnych. C/kosztów turnusu rehabilitacyjnego (również dla opiekunów) Stowarzyszenia działające na rzecz osób po usunięciu krtani prowadzą z bardzo dobrym efektem turnusy rehabilitacyjne z równoczesnym intensywnym nauczaniem " nowej" mowy oraz wypoczynku. Organizatorzy mają wieloletnie doświadczenie dlatego dobrze udaje się połączenie czynnika rehabilitacji, Generalnie powinno być tak, że pacjent w poradni foniatrycznej otrzymuje niezbędne podstawy nauki mowy ,lecz wiemy z doświadczenia że w Oddziałach Rejonowych P T L oraz w samodzielnych stowarzyszeniach osób bez krtani ze względu na zbyt małą ilość foniatrów w przychodniach laryngologicznych prowadzone są przez wykwalifikowanych logopedów warsztaty nauki mowy. Natomiast na samym turnusie otrzymuje wyższy stopień przyswajania sobie nowej nowy. Trzeba wyraźnie powiedzieć, że nauka w poradni lub w Stowarzyszeniach kierunkuje naukę, jednak pobyt na takim turnusie gdzie przez kilka godzin dziennie trwa nauka i rehabilitacja w efekcie przynosi zaskakująco dobre wyniki. Z doświadczenia należy podkreślić wyższość przyswojenia sobie nowej mowy nad korzystaniem ze sprzętu pomocniczego np. krtani elektronicznej. 3. Jak uzyskać dofinansowanie na turnus rehabilitacyjny połączony z nauką mowy przez osoby laryngektomowane? Żeby uzyskać dofinansowanie z Państwowego Funduszu należy wystąpić do Powiatowego Ośrodka Pomocy Społecznej może to tyć również Powiatowy Ośrodek Pomocy Rodzinie z wnioskiem o dofinansowanie. Stosowne druki wniosku oraz ewentualne dodatkowe informacje można uzyskać we właściwej komórce Ośrodka. Z reguły jest tak, że wniosek musi również potwierdzić lekarz rodzinny lub laryngolog. Sytuacja ekonomiczna kraju jest taka, że również i na ten cel środki są poważnie ograniczane dlatego należy bardzo wcześnie początek stycznia składać wnioski nawet jak turnusy będą organizowane np. w III czy w IV kwartale roku. Z reguły jest tak, że złożenie wniosku później jak w marcu może uzyskać negatywne opinie z traku środków na ten cel. XI. Ulgi w telekomunikacji.
Zgodnie z decyzją Zarządu Telekomunikacji Polskiej S. A ( Uchwała nr 104/03 z dnia 17.06.2003 roku oraz uchwała nr 201/03 z dnia 13.11.2003 r) Przedmiotowe ulgi wynoszą 50 % na przyłączenie do sieci telefonicznej T P S A, oraz 50% miesięcznej opłaty abonamentowej. Ponadto także operatorzy sieci telefonii komórkowych mogą podjąć decyzję o zapewnieniu ul osobom niepełnosprawnym. Bliższych informacji Najlepiej szukać na stronach internetowych lub dzwonić na infolinię poszczególnych operatorów sieci komórkowych. ponieważ taką już mamy w telefonii stacjonarnej tak czyni jeden operator dlatego jeżeli zależy nam na telefonie komórkowym pozostaje skorzystać z usług innego operatora, który nie wymaga żadnych oświadczeń czy deklaracji. XII. Ulgi w komunikacji Miejskiej
Prawo do ulgowych lub bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej ustalają władze danej gminy - dlatego też w różnych gminach osoby niepełnosprawne mogą korzystać z innych zwolnień. 1.Ulgi obowiązujące w komunikacji miejskiej KZK GOP do bezpłatnych przejazdów dotyczące osób larengektomowanych: 2. Osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji lub uznane za niepełnosprawne w stopniu znacznym ( I grupa inwalidzka) na podstawie jednego z dokumentów: a/ legitymacji wydanej przez zespół ds. orzekania o niepełnosprawności ( powiatowy, wojewódzki) b/ orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub rzeczoznawcy KRUS, stwierdzającego całkowitą niezdolność do pracy lub samodzielnej egzystencji wraz z dowodem tożsamości ze zdjęciem. XIII. Ulgi na przejazdy PKS i PKP
1/ Wszystkie ulgi obowiązują tylko w 2 klasie, tylko w określonych kategoriach pociągów oraz na podstawie określonych rodzajów biletów. Ulgi nie dotyczą przejazdów pociągami Eurocity i Intercity w komunikacji międzynarodowej oraz przejazdów w komunikacji autobusowej ekspresowej. 2/ W przypadku laryngektomowanych ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub niezdolnych do samodzielnej egzystencji osoby te mają prawo do: a/ 49% ulgi w pociągach osobowych i autobusach PKS, w komunikacji zwykłej, na podstawie biletów jednorazowych, b/ 37% ulgi w pozostałych pociągach PKP i autobusach P K S, również na podstawie biletów jednorazowych. 3/ Do ulgi uprawnia legitymacja dokumentująca znaczny stopień niepełnosprawności, wystawiona przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności lub: a/ wypis z treści orzeczenia komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, stwierdzający zaliczenie do I grupy inwalidów: b/ orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, KRUS albo wypis z treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, KRUS lub orzeczenie komisji ZUS, KRUS stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji c/ zaświadczenie ZUS lub KRUS stwierdzające zaliczenie wyrokiem sądu do I grupy inwalidów bądź uznanie niezdolności do samodzielnej egzystencji. 4 / Opiekun towarzyszący w podróży osobie laryngektomowanej o znacznym stopniu niepełnosprawności na podstawie w/w legitymacji ma prawo do 95% ulgi w pociągach PKP i autobusach PKS. Opiekun osoby niepełnosprawnej, według ustawy, musi być osobą pełnoletnią. Wyjątkiem jest opiekun przewodnik osoby niewidomej-musi mieć ukończone 13 lat. XIV. Abonament za używanie odbiorników radiowych i telewizyjnych
Zgodnie z art.4 ustawy z dnia 21 kwietnia 2005 r. o opłatach abonamentowych (Dz. U. Nr 85 poz.728 z późn. zm.) zwalnia się od opłat abonamentowych osoby co do których orzeczono o: 1/ zaliczono do I grupy inwalidów 2/ całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2008 r. Nr 39, poz.353, z późn. zmianami 3/ znacznym stopniu niepełnosprawności, podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych ( Dz. U z 2008 r. Nr 14, poz.92, z późn. zm.) 4/ trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o Ubezpieczeniu Społecznym Rolników ( Dz. U. z 1998r. Nr 7, poz. 25, z póżn. zm.) którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny. XV. Ulgi biletów do Muzeów
Zgodnie z § 1 pkt 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 2008 r. w sprawie określenia grup osób, którym przysługuje ulga lub zwolnienie z opłaty za wstęp do muzeów państwowych oraz rodzajów dokumentów potwierdzających ich uprawnienie ( Dz. U. 160, poz.994) 1/ ulga w opłacie za wstęp do muzeów przysługuje osobom powyżej 65 roku życia, rencistom, rencistom socjalnym , a także osobom niepełnosprawnym z opiekunami, będącymi obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej , Konfederacji Szwajcarskiej, Europejskiego Porozumienia o wolnym Handlu ( EFTA) – stron porozumienia o Europejskim Obszarze gospodarczym. Dokumentem potwierdzającym do korzystania z tej ulgi jest legitymacja dokumentująca niepełnosprawność lub stopień niepełnosprawności XVI. Ulga w opłacie paszportowej
Za wydanie paszportu pobiera się opłatę w wysokości 140 zł. Zgodnie z art. 8 ustawy o dokumentach paszportowych z dnia 13 lipca 2006 r. ( Dz. U. Nr 143, poz.1027 ulga w opłacie za wydanie paszportu w wysokości 50% przysługuje między innymi; a/ emerytom, rencistom, osobom niepełnosprawnym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych a także współmałżonków tych osób, pozostających na ich wyłącznym utrzymaniu. (Tekst jednolity z 2008 r Dz. U. Nr.14, poz. 92 z późn. zm.) XVI. Świadczenia pieniężne
1. Zasiłek pielęgnacyjny 153 zł miesięcznie przysługuje: a/ niepełnosprawnemu dziecku b/ osobie powyżej 16 roku życia, jeżeli jest niepełnosprawna w stopniu znacznym c/ osobie powyżej 16 roku życia, jeżeli jest niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym, a niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia. 2. Świadczenia pielęgnacyjne a/warunkiem jego wypłacania jest: rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej osoby, w celu zapewnienia opieki osobie niepełnosprawnej i przysługuje; a/ matce lub ojcu b/ innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy( Dz. U. Nr 9 poz.59, z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny c/ opiekunowi faktycznemu dziecka - jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: - konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobę legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. - Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego to 520 zł. Świadczenie pielęgnacyjne- nie przysługuje, jeżeli: 1/ Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego. 2/ Na osobę wymagającą opieki członek rodziny jest uprawniony za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej. 3. Zasiłek stały - przysługuje: 1/ Pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe niż kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. 2/ Pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę. 4. Zasiłek stały ustala się w wysokości: a/ w przypadku osoby samotnie gospodarującej – różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 444 zł miesięcznie. b/ w przypadku osoby w rodzinie-różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie. Kwota zasiłu stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. c/ w przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie przysługuje d/ osobę przebywającą w domu pomocy społecznej lub ubiegającą się o przyjęcie do niego uznaje się za osobę samotnie gospodarującą, jeżeli przed przyjęciem do domu pomocy społecznej lub rozpoczęciem oczekiwania na miejsce w takim domu była uprawniona do zasiłku stałego ( Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o Pomocy Społecznej tekst jednolity Dz. U. z 2009r.,Nr 175 poz. 1362 z późn. zm) XVII. Ulgi podatkowe na cele rehabilitacyjne
Zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt. 6 i ust. 7 a ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U . z 200r., Nr. 14 poz.176 z późn. zm., podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne ( współmałżonek, dzieci własne i przysposobione, dzieci obce przyjęte na wychowanie, pasierbowie, rodzice współmałżonka, rodzeństwo, ojczym, macocha, synowie i zięciowie), może odliczyć od dochodu stanowiącego podstawę obliczenia podatku wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Szczegółowych informacji należy zasięgnąć we właściwym dla osoby niepełnosprawnej urzędzie skarbowym. Tekst ustawy wraz z listą ulg i odliczeń dla osób niepełnosprawnych oraz podatników, którzy utrzymują osobę niepełnosprawną można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Finansów http://www.mofnet.gov.pl / dokument.php?const=3&id=12289 XVIII. Karta parkingowa
1. Osoby niepełnosprawne o obniżonej sprawności ruchowej, kierujące pojazdem samochodowym lu kierowca przewożący osoby o obniżonej sprawności ruchowej, jak również pracownicy placówek zajmujący się opieką, rehabilitacją lub edukacją niepełnosprawnych pozostających pod opieką tych placówek mogą, nie stosować się do znaków zakazujących ( znaki te wylicz & 33.2 Rozporządzenie Ministra transportu i Gospodarki Morskiej oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn.31 lipca 2002r. w sprawie znaków i sygnałów drogowych (Dz. U. z 2002r.,Nr. 170, poz.1393) pod warunkiem zachowania ostrożności. 2. Kartę parkingową wydaje się wyłącznie na podstawie orzeczeń o: a/ niepełnosprawności b/ stopniu niepełnosprawności c/ wskazaniach do ulg i uprawnień Wraz ze wskazaniem, o którym mowa w art.6b ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008r. Nr.14, poz.92 z póżn. zm.) przy czym w przypadku osób zaliczonych do lekkiego stopnia niepełnosprawności spełnienie tych przesłanek może zostać stwierdzone jedynie w przypadku ustalenia przyczyny niepełnosprawności oznaczonej symbolem 05- R 9 upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N ( choroba neurologiczna) Pamiętaj !!! Nie możesz tylko czekać, aż ktoś ci pomoże. Masz takie same prawa jak każdy obywatel. Jeśli z powodu Twojej niepełnosprawności jesteś ich pozbawiony upomnij się o nie!. W/w informacje mają na celu wskazanie Tobie pomocy w każdej nowej zaistniałej sytuacji.
|